"Sự cộng tác của các nhân vật hội thoại trong việc nâng đề của lời thành đề tài diễn ngôn"
Authors: Chu, Thanh Tâm
Trong lịch sử nghiên cứu ngôn ngữ học từ đầu thế kỷ XX đến nay, các
kết quả nghiên cứu của nó thường gắn với một số ngành khoa học xã hội
khác, trước hết và gần gũi hơn cả là gắn với việc nghiên cứu văn học. Quá
trình nghiên cứu ngôn ngữ học tiền ngữ dụng còn gặp nhiều hạn chế như chỉ
thấy mô hình mã mà chưa thấy mô hình suy ý; hoặc chỉ thấy nghĩa của câu là
nội dung sự kiện (hay còn gọi là sự tình) của câu ấy… Mô hình mã và mô
hình suy ý không loại trừ lẫn nhau, mà chúng cùng thể hiện nội dung sự tình ở
những mặt khác nhau: kết học, nghĩa học và dụng học. Khoảng gần ba mươi
năm trở lại đây, ngôn ngữ học chuyển sang lĩnh vực mới là nghiên cứu ngôn
ngữ trong sử dụng. Bên cạnh những thành tựu của Dụng học (Pragmatics) là
phân ngành Phân tích diễn ngôn(Discourse Analysis ) và Phân tích diễn ngôn
phê bình (Critical Discourse Analysis). Các phân ngành này cùng một lúc tác
động mạnh mẽ đến văn học, nhất là trong việc phân tích ngôn ngữ văn
chương. Vận dụng thành tựu mới của ngôn ngữ học vào việc nghiên cứu tác
phẩm của Nam Cao, chúng tôi lựa chọn đi vào khảo sát đề tài “Diễn ngôn hội
thoại trong truyện ngắn Nam Cao-Đối thoại, độc thoại và mạch lạc”, bởi lý
thuyết về phân tích diễn ngôn tuy ra đời vào những năm 60 của thế kỷ XX,
nhưng trong thực tế hiện nay, nó vẫn là một mảnh đất màu mỡ đang được chú
ý khai thác.
Khi phân tích diễn ngôn hội thoại trong truyện ngắn Nam Cao, chúng
tôi lựa chọn đối thoại, độc thoại nội tâm và mạch lạc diễn ngôn của các cặp
thoại kế cận, bởi vì theo chúng tôi đây là những vấn đề quan trọng, cốt lõi của
một diễn ngôn hội thoại. Chúng tôi tin rằng việc vận dụng lý thuyết phân tích
diễn ngôn vào việc khảo sát ngôn ngữ truyện ngắn Nam Cao sẽ giúp phát hiện
thêm những nét độc đáo góp phần làm nên cái hay, cái đẹp, cái tinh tế của
ngòi bút đầy chất sống thực tế của nhà văn. Kết quả nghiên cứu của đề tài còn
góp thêm kinh nghiệm thực tiễn về việc phân tích diễn ngôn các tác phẩm văn
học thuộc thể tự sự...
Title:
Sự cộng tác của các nhân vật hội thoại trong việc nâng đề của lời thành đề tài diễn ngôn | |
Authors: | Chu, Thanh Tâm |
Keywords: | Hội thoại Lời nói Diễn ngôn |
Issue Date: | 1999 |
Publisher: | Đại học quốc gia Hà Nội |
Description: | tr. 115-119 Hội nghị khoa học nữ lần thứ 4, Hà Nội, 1999 |
URI: | http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/25536 |
Appears in Collections: | Kỷ yếu Hội nghị - Hội thảo (LIC) |
Nhận xét
Đăng nhận xét